Podstawowe typy zasuw i klap w instalacjach kanalizacyjnych
Zasuwy i klapy burzowe stanowią kluczowe elementy systemów odprowadzających deszczówkę. Te urządzenia kontrolują przepływ wody w momentach intensywnych opadów atmosferycznych. Ich główną funkcją jest zapobieganie cofaniu się nieczystości z sieci kanalizacyjnej do budynków mieszkalnych oraz obiektów użytkowych.
Producenci oferują obecnie 3 podstawowe typy tych urządzeń zabezpieczających. Klapy zwrotne jednokierunkowe przepuszczają wodę wyłącznie w jednym kierunku. Zasuwy ręczne wymagają obsługi manualnej podczas każdego użycia. Systemy automatyczne reagują samoczynnie na zmiany poziomu wody w rurociągu.
Średnica nominalowa dostępnych modeli waha się od 100 mm do 600 mm. Większość urządzeń wytrzymuje ciśnienie robocze do 16 barów. Materiały wykonania obejmują żeliwo sferoidalne, stal nierdzewną oraz tworzywa sztuczne wysokiej jakości.
Temperatura pracy standardowych modeli mieści się w przedziale od -10°C do +70°C. Specjalistyczne wersje pracują w zakresie od -40°C do +120°C. Żywotność produktów wysokiej klasy sięga 25 lat przy regularnej konserwacji.
Projektowanie kanalizacji grawitacyjnej z odpowiednimi zabezpieczeniami
Kanalizacja grawitacyjna wykorzystuje siłę grawitacji do transportu ścieków oraz wód opadowych. System ten wymaga odpowiedniego spadku rurociągów wynoszącego minimum 2% dla przewodów o średnicy 150 mm. Projektanci muszą uwzględnić lokalizację zasuwy i klapy burzowe już na etapie planowania całej instalacji.
Obliczenia hydrauliczne wymagają znajomości natężenia opadów charakterystycznego dla danego regionu. W Polsce przyjmuje się wartości od 120 l/s·ha dla terenów miejskich do 80 l/s·ha dla obszarów podmiejskich. Każdy odcinek sieci musi zapewnić przepustowość pokrywającą szczytowe obciążenia hydrauliczne.
Studzienki rewizyjne rozmieszcza się co maksymalnie 50 metrów na odcinkach prostych. Zmiany kierunku rurociągu wymagają dodatkowych punktów kontrolnych. Minimalna głębokość ułożenia przewodów wynosi 1,2 metra w strefie klimatycznej umiarkowanej.
Współczynnik szorstkości rur PVC przyjmuje wartość 0,012 według wzoru Manning’a. Rury betonowe charakteryzują się współczynnikiem 0,015. Kanalizacja grawitacyjna wymaga regularnych przeglądów technicznych wykonywanych co 12 miesięcy.
Montaż i konserwacja systemów kanalizacji zewnętrznej
Instalacja urządzeń zabezpieczających w kanalizacji zewnętrznej rozpoczyna się od przygotowania odpowiedniego podłoża. Wykop musi być szerszy od średnicy rury o 600 mm z każdej strony. Warstwa piaskowa pod rurociągiem powinna mieć grubość minimum 150 mm.
Montaż klap zwrotnych przeprowadza się w studniach kontrolnych lub specjalnych komorach rewizyjnych. Urządzenie należy ustawić zgodnie z kierunkiem przepływu oznaczonym strzałką na obudowie. Połączenia uszczelnia się kauczukowymi pierścieniami o twardości 40-60 Shore A.
Procedura testowa obejmuje próbę szczelności przy ciśnieniu 2 barów przez okres 15 minut. Sprawdzeniu podlega również swobodność ruchu elementów ruchomych zasuwy. Kanalizacja zewnętrzna wymaga kontroli działania wszystkich zabezpieczeń przed oddaniem do użytkowania.
Harmonogram konserwacji przewiduje przeglądy co 6 miesięcy w okresie jesienno-zimowym. Czyszczenie mechanizmów wykonuje się wodą pod ciśnieniem 8-12 barów. Wymiana uszczelek następuje po 5-7 latach eksploatacji w zależności od warunków pracy instalacji.
